Kush po e mban lart çmimin e apartamenteve në Tiranë?
Të dhënat më të fundit të publikuara nga INSTAT zbulojnë një situatë absurde në tregun e pasurive të paluajtshme në kryeqytetin shqiptar. Në një kohë kur censusi tregon se Tirana ka mbi 50 mijë banesa bosh, vetëm në periudhën janar-shtator 2024 janë dhënë 380 leje ndërtimi për një sipërfaqe rekord prej 1.5 milionë metrash katrorë. Në çdo treg normal, një rritje kaq e madhe e ofertës, në një situatë kur ka stok të madh të pashitur, do të çonte në uljen e çmimeve. Por jo në Tiranë.
Këtu, ligjet e ekonomisë duket se janë kthyer përmbys. Çmimet e apartamenteve nuk bien; përkundrazi, ato vazhdojnë të qëndrojnë të larta, duke i lënë qytetarët e zakonshëm jashtë mundësisë për të blerë një shtëpi. Ky paradoks ngre pyetjen thelbësore: Kush po e manipulon tregun?
Paratë e pista dhe ndërtimi si lavatriçe
Sipas ekspertëve, ky fenomen lidhet me qarkullimin e parasë së pistë, veçanërisht nga krimi i organizuar. Kreu i SPAK, Altin Dumani, ka deklaruar publikisht se ndërtimi është kanali i preferuar i grupeve kriminale për pastrim parash. Rasti i fundit që përfshin bandën e Suel Çelës në Elbasan e vërteton këtë, duke treguar lidhjet e ngushta mes trafikantëve të drogës, ndërtuesve dhe politikës.
Më shqetësuese është përfshirja e institucioneve shtetërore në këtë zinxhir kriminal. Shembulli i motrës së dy anëtarëve kryesorë të bandës së Elbasanit, e cila mban një post të lartë në Agjencinë e Zhvillimit të Territorit, tregon për një sistem të kapur. Në varësi të drejtpërdrejtë të kryeministrit Edi Rama, kjo agjenci duket se është kthyer në një mjet për favorizimin e interesave të errëta.
Tregu i bllokuar dhe qytetari i harruar
Ndërkohë që apartamentet shumëkatëshe vazhdojnë të ngrihen në çdo cep të Tiranës, qytetarët përballen me çmime të papërballueshme. Pse ndodh kjo? Përgjigjja është e thjeshtë: tregu i pasurive të paluajtshme nuk funksionon për qytetarët, por për të pastruar paratë e krimit. Kur qarkullojnë para të tilla, çmimet mbahen artificialisht lart, duke nxjerrë jashtë loje blerësit realë.
Kjo gjendje është një pasqyrë e mjerimit ekonomik dhe moral të vendit. Në një treg të dominuar nga korrupsioni dhe abuzimi, drejtësia ekonomike është një iluzion. Ndërsa ndërtuesit dhe kriminelët pasurohen, qytetarët e thjeshtë shohin ëndrrën e tyre për një shtëpi të shndërrohet në një makth.
Një sistem në shërbim të vetvetes
Në fund, pyetja që shtrohet është: A ka shpresë për drejtësi ekonomike dhe një treg të ndershëm në Shqipëri? Përgjigjja është e zymtë, sa kohë që politikat urbane dhe territoriale janë të kapura nga interesa të errëta. Tirana është kthyer në një metropol ku betoni i pangopur nuk ndërtohet për të plotësuar nevojat e qytetarëve, por për të larë paratë e pista.
