Senati miraton planin e Melonit

Ndërsa dekreti i miratuar nga Senati zgjeron grupin e të huajve që mund të transferohen në Shqipëri, të cilët i nënshtrohen një urdhri dëbimi, duke përfshirë ata që i nënshtrohen urdhrave të paraburgimit të validuar ose të zgjatur, Gjykata e Apelit e Romës ka vendosur të mos e vërtetojë ndalimin e një shtetasi ganez, i cili pasi u transferua në Gjadër, aplikoi për mbrojtje ndërkombëtare, duke ndryshuar kështu statusin e tij ligjor: nga i parregullt në pritje të riatdhesimit në azilkërkues

Senati italian miratoi dekretin për shndërrimin e qendrave të emigrantëve në Shqipëri në CPR.

Kjo do të thotë se në Gjadër do të akomodohen personat që deportohen nga Italia, pasi iu është refuzuar e drejta e azilit.

Objektivi i këtij dekreti është mbrojtja e transferimeve të migrantëve nga ndërhyrja gjyqësore. Miratimi me 90 vota pro nga Senati italian vjen në një kohë kur ka një përplasje mes Gjykatës së Kasacionit dhe Gjykatës së Apelit të Romës lidhur me emigrantët që transferohen në Gjadër.

Ndërsa dekreti i miratuar nga Senati zgjeron grupin e të huajve që mund të transferohen në Shqipëri, të cilët i nënshtrohen një urdhri dëbimi, duke përfshirë ata që i nënshtrohen urdhrave të paraburgimit të validuar ose të zgjatur, Gjykata e Apelit e Romës ka vendosur të mos e vërtetojë ndalimin e një shtetasi ganez, i cili pasi u transferua në Gjadër, aplikoi për mbrojtje ndërkombëtare, duke ndryshuar kështu statusin e tij ligjor: nga i parregullt në pritje të riatdhesimit në azilkërkues.

Paragrafi 1 i nenit të parë të Dekretit Legjislativ 37/2025, që ndërhyn në Ligjin 14/2024, i cili ratifikoi Protokollin Romë-Tiranë të 6 nëntorit 2023, ka lejuar në mënyrë efektive riaktivizimin e operacionit, pasi gjyqtarët gjithmonë kishin pezulluar vlefshmërinë e ndalimeve për migrantët e shpëtuar në ujërat ndërkombëtare dhe që vinin nga të ashtuquajturat vende të sigurta, të vetmet për të cilat procedurat e përshpejtuara kufitare në Shqipëri mund të zbatoheshin fillimisht, në pritje të vendimit të Gjykatës Evropiane të Drejtësisë mbi legjitimitetin e listës së vendeve të sigurta të hartuar në nivel kombëtar.

Ndryshimet

Komiteti i Çështjeve Kushtetuese i Dhomës së Përfaqësuesve kishte miratuar paketën prej tre amendamentesh të paraqitura nga raportuesja Sara Kelany (Fdi) me të cilat qeveria dhe shumica mbronin transferimet nga ndërhyrjet e gjyqtarëve. Në fakt, Gjykata e Apelit e Romës kishte refuzuar të vërtetonte 18 migrantë të transferuar në prill në qendrën shqiptare, duke i detyruar ata të ktheheshin në Itali. Arsyeja? Ata kishin aplikuar për mbrojtje ndërkombëtare sapo mbërritën në Shqipëri dhe për këtë arsye, sipas magjistratëve italianë, ata nuk ishin midis atyre që kishin të drejtë të qëndronin në Gjadër për të kryer procedurat e azilit.

Vendimi i Gjykatës së Kasacionit

Ndërkohë, një ndihmë e rëndësishme erdhi nga vendimi nr. 17510 i seksionit të parë penal të Gjykatës së Kasacionit, i cili vendosi një parim të qartë ligjor: është e ligjshme të ndalohet një i huaj në qendrën e paraburgimit të riatdhesimit të Gjadrit në Shqipëri edhe pas paraqitjes së kërkesës për mbrojtje ndërkombëtare, sepse struktura duhet të barazohet në të gjitha aspektet me qendrat italiane dhe procedura e azilit mund të kryhet pa u kthyer migranti në Itali.

Ndryshimet në dekretin e miratuar në komision po ecin në të njëjtin drejtim. Para së gjithash, ato parashikojnë që i huaji i transferuar në Gjadër të mbetet atje, siç parashikohet nga neni 6, paragrafi 3 i Dekretit Legjislativ 142/2015, kur ka arsye të bazuara për të besuar se kërkesa për mbrojtje ndërkombëtare e paraqitur atje është paraqitur vetëm për të vonuar ose parandaluar ekzekutimin e refuzimit ose dëbimit.

Paragrafi 2, i prezantuar gjithashtu nga Çështjet Kushtetuese, parashikon që mosvlefshmëria e urdhrit të ndalimit për ata që kërkojnë azil në një CPR nuk përjashton miratimin e mundshëm të mëvonshëm të një urdhri ndalimi, nëse ka arsye të bazuara për të besuar se kërkesa për azil është paraqitur vetëm për të vonuar ose parandaluar dëbimin. Në këto raste, migrantët mund të qëndrojnë në CPR derisa të merret vendimi për validimin e masës, nëse ajo miratohet menjëherë, ose në çdo rast jo më vonë se 48 orë pas dështimit për ta validuar atë.

Përplasja

Pavarësisht amendamentit të fundit të qeverisë italiane për të lejuar transferimin nga Italia të emigrantëve të parregullt në pritje të riatdhesimit, Protokolli Itali-Shqipëri nuk e parashikon shprehimisht këtë rastet kur kërkohet mbrojtje ndërkombëtare nga ata që transferohen në kampin e Gjadrit. Kjo duket s ekrijon përplasje mes hallkave të gjyqësorit në Itali.

Gjykata e Apelit në Romë vendosi të lirojë disa të huaj të transferuar në Shqipëri në javët e fundit. Ministria e Brendshme kundërshtoi një nga këto vendime dhe më 8 maj, Seksioni i Parë Penal i Gjykatës së Kasacionit e barazoi “në të gjitha aspektet” Rregulloren e Procedurës Civile në Gjadër me ato në Itali dhe përcaktoi legjitimitetin e ndalimit të një azilkërkuesi kur besohet se kërkesa paraqitet “për qëllimin e vetëm të vonimit ose parandalimit të dëbimit”.

Deklarata është padyshim e dobishme për qeverinë italiane, e cila në fakt e mori menjëherë në dorëzim.

A është sqaruar gjithçka? Jo për Gjykatën e Apelit, e cila më 19 maj, në një dekret të nënshkruar nga gjyqtarja Cecilia Cavaceppi, vendosi të “shpërfillë vendimin e Gjykatës së Kasacionit, i cili aktualisht është unik dhe i izoluar”, duke theksuar problemet e kushtetutshmërisë dhe konfliktin me legjislacionin evropian.

Edhe pse nuk e parashikon shprehimisht, thotë Gjykata e Kasacionit, protokolli Itali-Shqipëri nuk e pengon ndalimin në Gjadër të atyre që paraqesin një kërkesë “instrumentale” (për të shmangur riatdhesimin), e cila parashikohet tashmë në rregullat për CPR-të në Itali.

Megjithatë, sipas Gjykatës së Apelit, pa një ligj që e parashikon shprehimisht, ndalimi i aplikantëve në Gjadër është një masë e paligjshme dhe shkel nenin 13 të Kushtetutës, i cili kufizon kufizimin e lirisë personale në rastet dhe metodat e parashikuara me ligj.