Finiqi “kampion” në divorce, Hasi numrin më të vogël
Censi 2023 zbulon ndarjet masive në jug dhe qendrat turistike
Nga jugu i vendit deri në qendrat metropolitane, Shqipëria po përjeton një transformim të qartë në modelin familjar. Të dhënat më të fundit nga Censi 2023, në lidhje me gjendjen civile, tregojnë një ndarje të thellë gjeografike në shkallën e divorceve me kontraste ekstreme mes jugut të liberalizuar dhe veriut të përmbajtur.
Finiqi në majë të listës me 26 divorce për çdo 1 000 banorë
Sipas statistikave zyrtare, Bashkia e Finiqit mban rekordin kombëtar për numrin e divorceve, me 26 ndarje për çdo 1 000 banorë. Pas saj renditen Saranda, Delvina, Dropulli dhe Korça, me norma nga 22 deri në 25 divorce për 1 000 banorë, dukshëm mbi mesataren kombëtare prej 11-12 divorce për 1 000 banorë.
Këto bashki kanë një përbashkët: flukse të larta emigracioni dhe turizmi, që kanë ndikuar drejtpërdrejt në paqëndrueshmërinë e strukturës familjare. Familje të ndara prej dekadash për shkak të emigrimit, si dhe ritmi sezonal i jetës në zonat turistike, kontribuojnë në rënien e kohezionit familjar dhe rritjen e probabilitetit të divorcit.
Veriu ruan modelin tradicional: Hasi, Pusteci e Klosi në fund të listës
Në skajin tjetër të spektrit, Bashkia e Hasit regjistron vetëm 2.9 divorce për çdo 1 000 banorë, e ndjekur nga Pusteci me 4.3, dhe Klosi me 5.3 divorce për 1 000 banorë. Këto shifra shumë më të ulëta reflektojnë një kulturë më konservatore, ku modelet tradicionale familjare dhe presioni i komunitetit vijojnë të luajnë rol qendror në ruajtjen e martesës.
Tirana, Durrësi dhe Fieri, metropole me ritme të reja divorci
Bashkitë më të mëdha të vendit, si Tirana (17.6), Durrësi (15.8) dhe Fieri (15.5 divorce për 1 000 banorë) ndodhen mbi mesataren, duke reflektuar një dinamikë urbane më të lartë, urbanizim të theksuar, si dhe rritje të pjesëmarrjes së grave në tregun e punës – faktorë që lidhen ngushtë me rritjen e normave të divorcit.
Pasojat sociale: Gratë, fëmijët dhe varfëria pas divorcit
Divorci nuk është thjesht një statistikë – ai përbën një shok ekonomik dhe emocional për shumë familje. Në shumicën e rasteve, ndarja e të ardhurave të përbashkëta rëndon më shumë mbi gratë, që shpesh përballen me vështirësi ekonomike si prindër të vetëm. Procesi i divorcit sjell me vete kosto të larta ligjore, ndarje pasurie dhe destabilizim social.
Fëmijët janë viktimat e heshtura të këtyre ndarjeve. Studimet tregojnë se ata përballen me rënie të rezultateve në mësime, përqendrim të dobët dhe sjellje të rrezikshme në adoleshencë.
Në një klimë ku divorcet po rriten, veçanërisht në zonat me emigracion dhe urbanizim të shpejtë, nevoja për shërbime sociale është emergjente. Bashkitë me norma të larta divorci kanë nevojë për mbështetje ligjore, psikologjike dhe ekonomike për prindërit e vetëm, si dhe struktura për të mbrojtur dhe mbështetur fëmijët e prekur nga ndarja.
