Duke u fshehur pas objektivave për reduktimin e ndotjes, qeveria shqiptare ka hedhur për konsultim Planin Kombëtar për Energjinë dhe Klimën 2020-2030, i cili parashikon masa për kufizimin e qarkullimit të automjeteve në vend.
Sipas dokumentit, një ndër masat kryesore është kufizimi i përdorimit të makinave në ditë të caktuara të javës, bazuar në numrat e targave. Megjithatë, detajet mbi funksionimin e kësaj skeme mungojnë. Në dokument thuhet:
“Caktimi i taksave të qarkullimit dhe kufizimi i përdorimit të automjeteve (përdorimi i tyre në ditë të caktuara të javës, p.sh. sipas targës së makinës).”
Ky model, i zbatuar në disa shtete evropiane, lidhet shpesh me një infrastrukturë të zhvilluar të transportit publik, që Shqipëria nuk e ofron. Aktualisht, vendi është i vetmi në rajon që nuk ka tren, metro apo tramvaj, ndërsa transporti publik kufizohet te linjat e autobusëve, shpesh të tejmbushura dhe me standarde të ulëta.
Elektrifikimi i transportit, premtim apo zgjidhje afatgjatë?
Një tjetër masë e propozuar është elektrifikimi i linjave të transportit urban dhe ndërqytetas në Tiranë, Durrës dhe Vlorë.
Në dokument theksohet:
“Po përgatitet një studim për elektrifikimin e linjave të transportit urban në tre bashkitë kryesore. Pas përgatitjes së studimit, do të shihet mundësia e financimit të projektit për prezantimin e automjeteve elektrike.”
Ndërkohë, qeveria synon të rrisë taksat për automjetet e vjetra dhe të kufizojë regjistrimin e makinave të dorës së dytë, një masë që synon rinovimin e flotës automobilistike. Kjo nismë, e nisur në 2020, pritet të ashpërsohet më tej, me qëllim reduktimin e makinave të vjetra dhe ndotëse në tregun shqiptar.
Pyetje pa përgjigje
Ndërsa dokumenti është ende në fazën e konsultimit, mbetet për t’u parë se si do të zbatohet në praktikë kjo skemë. Pyetjet kryesore që ngrihen janë:
•Si do të funksionojë kufizimi i qarkullimit të makinave në një vend me transport publik të kufizuar?
•Si do të financohet elektrifikimi i linjave të transportit dhe a do të jetë kjo masë e zbatueshme në afat të shkurtër?
•A do të dëmtohen qytetarët që nuk kanë mundësi ekonomike për të blerë makina të reja?
Në mungesë të një infrastrukture të zhvilluar dhe një plani konkret për përmirësimin e transportit publik, këto masa rrezikojnë të shtojnë barrën mbi qytetarët, pa ofruar zgjidhje afatgjatë për ndotjen dhe mobilitetin urban.
