Në ditët e para të janarit 2025, shumë zona të veriut të Shqipërisë po përballen me mungesa të rënda të energjisë elektrike. Në mes të dimrit, kur temperaturat janë ulur ndjeshëm dhe nevoja për ngrohje është jetike, qytetarët e këtyre zonave janë lënë në errësirë dhe të ftohtë. Por cili është shkaku i kësaj krize, dhe kush mban përgjegjësi për të?

Kushtet ekstreme të motit, era e fortë dhe rreshjet e dendura të dëborës kanë paralizuar gjithë vendin ditën e sotme.

Ndërkohë, autoritetet ende nuk kanë marrë masa të pastrojnë rrugët me borëpastruese dhe të stabilizojnë situatën.

Banorët nga Shkodra, Puka, Tropoja, Kukësi, Dibra, Lezha dhe Malësia e Madhe raportojnë se ndërprerjet e energjisë elektrike janë bërë të zakonshme gjatë muajve të fundit. “Jemi kthyer në vitet ’90,” thotë një banor i Pukës, i cili ka qëndruar me orë të tëra pa energji. Në shumë raste, mungesa e energjisë po pengon edhe furnizimin me ujë, pasi stacionet e pompimit nuk mund të funksionojnë pa rrymë.

Më shqetësuese është fakti se, sipas burimeve lokale, disa zona rurale nuk kanë pasur energji për ditë të tëra. “Askush nuk na shpjegon pse jemi në këtë gjendje. Kompania e shpërndarjes vetëm na premton se problemi do zgjidhet, por ne vazhdojmë të vuajmë,” thotë një tjetër banor nga Zadrima.

Keqmenaxhimi dhe mungesa e investimeve

Një hetim i thelluar mbi këtë situatë zbulon një model shqetësues të keqmenaxhimit dhe mungesës së investimeve në infrastrukturën energjetike. Linjat e transmetimit në veri janë të vjetruara dhe shpesh herë dëmtohen nga kushtet e këqija të motit. Megjithatë, KESH dhe OSHEE, dy institucionet përgjegjëse për prodhimin dhe shpërndarjen e energjisë, nuk kanë marrë masa konkrete për përmirësimin e tyre.

Në vitin 2023, qeveria shqiptare premtoi investime të mëdha në rrjetin energjetik, por deri më tani rezultatet mungojnë. Një dokument zyrtar i marrë nga redaksia jonë tregon se vetëm 20% e fondeve të planifikuara për përmirësimin e rrjetit në veri janë alokuar deri tani. Pjesa tjetër është bllokuar për arsye burokratike ose është përdorur për projekte të tjera në jug të vendit.

Abuzimi me energjinë dhe borxhi i OSHEE-së

Një tjetër faktor që kontribuon në këtë krizë është abuzimi masiv me energjinë elektrike. Në disa zona, humbjet në rrjet arrijnë deri në 40%, kryesisht për shkak të lidhjeve të paligjshme dhe matësve të manipuluar. Këto humbje rëndojnë mbi OSHEE-në, e cila po përballet me një borxh të konsiderueshëm.

Ekspertët paralajmërojnë se, përveç problemeve të brendshme, kriza globale e energjisë ka shtuar presionin mbi Shqipërinë. Çmimet e energjisë në tregjet ndërkombëtare janë rritur ndjeshëm, dhe kjo ka ndikuar në aftësinë e qeverisë për të siguruar energji të mjaftueshme.

Pse veriu trajtohet si prioritet i ulët?

Një pyetje që shumë qytetarë të veriut po bëjnë është pse rajoni i tyre trajtohet si prioritet i ulët nga qeveria. Ndërsa Tirana dhe zona bregdetare marrin investime të mëdha, veriu shpeshherë mbetet i lënë pas dore. Ky fenomen ka krijuar një hendek të thellë mes rajoneve dhe ka nxitur largimin masiv të banorëve drejt qyteteve më të mëdha ose jashtë vendit.

Sipas një analisti lokal, “Mungesa e energjisë është vetëm një simptomë e një problemi më të madh. Veriu ka vuajtur nga një centralizim i thellë i pushtetit, ku burimet dhe fondet menaxhohen nga Tirana, pa marrë parasysh nevojat reale të rajonit.”

Çfarë duhet bërë?

Kjo situatë kërkon një reagim të menjëhershëm dhe strategjik. Qeveria duhet të:

•Rishikojë prioritetet e investimeve për të garantuar përmirësimin e rrjetit energjetik në veri.

•Transparencë në alokimin e fondeve të dedikuara për energjinë.

•Forcojë mekanizmat kundër vjedhjes së energjisë dhe manipulimit të matësve.

•Zbatojë plane emergjente për furnizimin me energji gjatë dimrit.

Errësira që ka mbuluar veriun e Shqipërisë është simboli më i qartë i një sistemi që ka dështuar të përmbushë nevojat bazë të qytetarëve të tij.