Landi Çela
Në një prej manovrave më të rrezikshme që kërcënojnë drejtësinë dhe Kushtetutën e Shqipërisë, një skenar i ndërtuar mbi manipulimin mediatik, uzurpimin e kompetencave institucionale dhe ndërhyrjen e hapur politike po vë në rrezik stabilitetin e Gjykatës Kushtetuese. Në qendër të kësaj skeme qëndron kryetari i Gjykatës së Lartë, Sokol Sadushi, i cili, përmes një serie veprimesh të paligjshme, synon të rrëmbejë dy mandate kushtetuese: ato të gjyqtareve Holta Zaçaj dhe Sonila Bejtja.
Kjo goditje është më shumë se një çështje teknike. Ajo përfaqëson një sulm frontal ndaj thelbit të Reformës në Drejtësi dhe një përpjekje për të manipuluar institucionin më të lartë të vendit, duke zhdukur çdo iluzion të pavarësisë së tij.
Faza I: Manipulimi mediatik – Nga periferia drejt qëndrës
Skenari nisi qetësisht, me raportime nga media periferike që pretendonin se kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali, kishte shkelur Kushtetutën duke shpallur vakancën për mandatin e plotë të gjyqtares Elsa Toska, pas dorëheqjes së saj. Megjithëse analiza e parë juridike ishte e dobët dhe nuk ngjalli vëmendje të gjerë, një kthesë dramatike ndodhi kur Zëri i Amerikës përfshiu këtë çështje në një raport të zgjeruar. Artikulli i VOA-s pretendonte se vendimi për vakancën cënonte skemën e përtëritjes së Gjykatës Kushtetuese, duke u bazuar në të dhëna të pasakta, që më vonë u korrigjuan në heshtje.
Kjo valë e parë mediatike kishte një qëllim të qartë: krijimin e tymnajës për t’i dhënë legjitimitet ndërhyrjeve të ardhshme institucionale dhe për të përfshirë edhe faktorë ndërkombëtarë në këtë lojë. Rezultati ishte një narrativë e ndërtuar mbi shtrembërime kushtetuese, që u shfaq hapur në publik më 6 dhjetor, kur një tjetër media online, InaMedia, publikoi një artikull të ngjashëm, duke cituar edhe Gjykatën e Lartë.
Faza II: Uzurpimi i kompetencave institucionale – Këshilli i Emërimeve në Drejtësi në shërbim të skemës
Pas manipulimeve mediatike, kalimi drejt uzurpimit institucional u bë i dukshëm. Në 1 nëntor, kryetari i KED-it thirri një mbledhje për të diskutuar një “opinon” mbi vendimin e Kuvendit për vakancën e Elsa Toskës. Kjo shkelje flagrante e kompetencave të KED-it tregoi se skenari tashmë ishte në veprim, pasi ky organ nuk ka asnjë të drejtë të shqyrtojë vendime të tilla.
Edhe pse shumica e anëtarëve të KED-it refuzuan të përfshihen, mesazhi ishte i qartë: Gjykata Kushtetuese, e përfaqësuar nga kryetarja Holta Zaçaj, u detyrua të kërkojë ndihmën e Komisionit të Venecias, një akt që tregon presionin mbi institucionet. Në të njëjtën kohë, Gjykata e Lartë, përmes Sokol Sadushit, mori hapin e paprecedent të shpalljes së vakancës për mandatin e Zaçaj, duke pretenduar se ishte e detyruar të vepronte për shkak të “mospërmbushjes së përgjegjësive nga Kushtetuesja”.
Faza III: Ndikimi politik – Një sulm kundër Reformës në Drejtësi
Kulmi i kësaj loje të rrezikshme u arrit në 11 dhjetor, kur Sadushi shpalli vakancën për mandatin e Zaçaj pa asnjë bazë kushtetuese. Ky veprim synon jo vetëm të largojë dy gjyqtaret e pavarura, por edhe të vendosë në kontroll të plotë Gjykatën Kushtetuese, duke e shndërruar atë në një instrument politik.
Në sfond, opozita ka qëndruar e pavetëdijshme ose e përgjumur. Në disa raste, si ai i deputetes Jorida Tabaku, ajo ka kontribuar pavetëdijshëm në këtë skemë për shkak të mungesës së njohurive kushtetuese. Në një klimë ku manipulimi mediatik, korrupsioni institucional dhe ndikimi politik gërshetohen në mënyrë perfekte, reforma që dikur u konsiderua shpëtimi i sistemit po shkatërrohet nga brenda.
Rrëzimi i Kushtetutës – A po shkon drejt fundit Reforma në Drejtësi?
Kjo situatë është dëshmi e degradimit të institucioneve në Shqipëri. Skenari i rrëmbimit të mandateve tregon se, në vend të respektimit të Kushtetutës dhe forcimit të institucioneve, pushteti po zbaton një strategji ku Kushtetuesja shndërrohet në lojtar politik. Nëse ky skenar realizohet, pasojat do të jenë katastrofike: reforma në drejtësi do të humbasë çdo besueshmëri, dhe qytetarët shqiptarë do të mbeten peng të një sistemi që mbron interesat e një elite të korruptuar.
Kjo është një betejë që duhet fituar nga qytetarët dhe shoqëria civile, sepse Gjykata Kushtetuese është gardiani i fundit i të drejtave të tyre. Heshtja në këtë moment është baras me dorëzimin përfundimtar të Shqipërisë ndaj interesave të ngushta të një grupi të korruptuar.
