Lufta e re e tarifave

Ajo që ishte paralajmëruar, ndodhi. Administrata e Presidentit Donald Trump ka vënë në zbatim tarifat e reja mbi importet nga tre partnerët më të mëdhenj tregtarë të Amerikës: Kina, Meksika dhe Kanadaja. Kjo lëvizje, e cila synon të forcojë ekonominë amerikane dhe të ndëshkojë këto vende për çështje si imigracioni i paligjshëm dhe trafiku i drogave, ka shkaktuar reagime të ashpra në arenën ndërkombëtare dhe ka nxitur frikën për një luftë të re tregtare.

Trump Rikthen proteksionizmin ekonomik

Tarifat e reja përfshijnë një taksë prej 25% për mallrat e importuara nga Meksika dhe Kanadaja dhe 10% për ato nga Kina. Vendimi bazohet në Aktin Ndërkombëtar të Fuqive Ekonomike Emergjente (IEEPA), me argumentin se këto vende nuk kanë marrë masa të mjaftueshme për të ndalur trafikimin e drogave vdekjeprurëse, si fentanili, në SHBA.

Trump e kishte premtuar këtë qasje gjatë fushatës së tij dhe tani e ka vënë në zbatim, duke sfiduar jo vetëm këto vende, por edhe parimet e Organizatës Botërore të Tregtisë (OBT) dhe marrëveshjet e tregtisë së lirë. Në fakt, në mandatin e tij të parë, ai e kishte kritikuar OBT-në për padrejtësi ndaj Amerikës dhe tani duket i gatshëm të vazhdojë presionin për të reformuar rregullat e saj, veçanërisht ndaj Kinës.

Reagimet ndërkombëtare: kundërshtim dhe hakmarrje

Meksika dhe Kanadaja nuk vonuan të kundërpërgjigjen. Meksika ka njoftuar se do të vendosë tarifa hakmarrëse prej 25% për mallrat amerikane, një masë që ka sjellë reagimin e menjëhershëm të Presidentit Trump, i cili ka kërcënuar me përshkallëzim të mëtejshëm nëse këto vende vazhdojnë me masa hakmarrëse.

Kryeministri kanadez, Justin Trudeau, ka deklaruar se Kanadaja do të përgjigjet me tarifa të reja për mallrat amerikane me vlerë 155 miliardë dollarë, duke përfshirë birrën, verën, burbonin, frutat, parfumin, veshjet dhe pajisjet shtëpiake. Kjo sinjalizon një përplasje serioze që mund të ndikojë ndjeshëm në tregtinë dypalëshe.

Nga ana tjetër, Kina është treguar më e matur në reagimin e saj, duke deklaruar përmes ministres së Ekonomisë se “nga luftërat tregtare nuk ka të fituar”. Megjithatë, përvoja e mandatit të parë të Trump-it tregon se Pekini nuk do të qëndrojë duarkryq dhe mund të marrë masa hakmarrëse në sektorë strategjikë si teknologjia dhe energjia.

Çfarë pritet nga kjo luftë e re tregtare?

Politika proteksioniste e Trump-it synon të nxisë prodhimin vendas dhe të reduktojë deficitin tregtar të SHBA-së, veçanërisht me Kinën. Megjithatë, efektet e saj janë të dyanshme dhe mbartin rreziqe të mëdha për ekonominë amerikane dhe globale.

Ndikimet Negative:
• Rritja e çmimeve të mallrave të importuara, e cila mund të çojë në inflacion dhe ulje të fuqisë blerëse të amerikanëve.
• Përshkallëzimi i luftës tregtare mund të ndikojë në stabilitetin e tregjeve financiare dhe të shkaktojë pasiguri në investime.
• Shtytja e vendeve të tjera, veçanërisht ato të grupit BRICS, drejt përdorimit të monedhave alternative për tregti, duke sfiduar dominimin e dollarit.

Ndikimet Pozitive:
• Nxitja e prodhimit vendas dhe mbështetja për bizneset amerikane.
• Ulja e varësisë nga importet dhe rritja e eksportit të produkteve strategjike si energjia.
• Ruajtja e fuqisë së dollarit nëse politika proteksioniste shoqërohet me politika monetare të qëndrueshme.

A do të shtrihen tarifat në Europë?

Presidenti Trump ka zhvilluar biseda telefonike me Presidenten e Komisionit Europian dhe ka paralajmëruar se tarifat mund të zgjerohen edhe për mallrat europiane. Gjatë mandatit të tij të parë, ai vendosi tarifa mbi çelikun dhe aluminin nga Europa, duke shkaktuar tensione të mëdha me Brukselin.

Nëse vendos tarifa të reja mbi industrinë ushqimore, produktet e modës dhe makinat europiane, kjo do të godiste vende si Gjermania, Franca, Italia dhe Britania e Madhe, duke rritur më tej përplasjet tregtare mes SHBA-së dhe BE-së.

Përfundim: Fillimi i një epoke të re rregtare

Lëvizja e Trump-it për të vendosur tarifa të reja nuk është thjesht një masë ekonomike, por një strategji e gjerë për të riafirmuar dominimin e SHBA-së në tregtinë globale. Kjo politikë do të ketë pasoja të thella në ekonominë botërore dhe do të kërkojë një përgjigje të kujdesshme nga vendet e prekura.

Për SHBA-në, politika e re proteksioniste mund të sjellë përfitime afatshkurtra në rritjen e prodhimit vendas dhe punësimit, por rrezikon të shkaktojë një luftë tregtare të dëmshme që mund të ndikojë në stabilitetin ekonomik global. Për pjesën tjetër të botës, mbetet për t’u parë se si do të përgjigjen fuqitë e mëdha ekonomike dhe çfarë ndikimi do të ketë kjo në ekuilibrat tregtarë dhe monetarë ndërkombëtarë.

Një gjë është e sigurt: me rikthimin e Trump-it në Shtëpinë e Bardhë, proteksionizmi është sërish në qendër të politikës ekonomike amerikane dhe tensionet tregtare vetëm sa kanë filluar të intensifikohen.