Viti 2024 ka sjellë një rritje të ndjeshme të çmimeve të ujit të pijshëm për qytetarët shqiptarë, ndërsa gjashtë shoqëri rajonale të ujësjellësve që mbulojnë 25 bashki kanë vendosur të rrisin tarifat, pavarësisht kundërshtimeve të shumta të shprehura gjatë dëgjesave publike. Sipas të dhënave të Entit Kombëtar të Ujit, rritja ka arritur deri në 37.5% në Shkodër dhe Vaun e Dejës, duke u ngushtuar ndjeshëm në Gjirokastër, ku rritja është 8.6% për konsumatorët familjarë. Kjo politikë ka ngritur shqetësime të mëdha, sidomos mes grupeve më të cenueshme të shoqërisë si familjet me të ardhura të ulëta dhe pensionistët, të cilët tashmë përballen me një barrë financiare të papërballueshme.
Këto rritje tarifash, përveç çmimit të ujit, përfshijnë edhe tarifat e largimit të ujërave të ndotura dhe tarifat fikse të shërbimeve, që i shtojnë më tej shqetësimet e qytetarëve. Shoqëritë e ujësjellësve mbrojnë vendimin duke e arsyetuar si të domosdoshëm për mbulimin e kostove operative, përmirësimin e furnizimit me ujë dhe reduktimin e humbjeve të ujit të pafaturuar, të cilat aktualisht arrijnë në 64% të sasisë së prodhuar për shkak të mungesës së matësave dhe menaxhimit të dobët.
Megjithatë, ndërsa këto justifikime mund të kenë një farë logjike për përpjekjet për të përmirësuar sektorin, ato nuk mund të fshehin dështimin e një strategjie afatgjatë të ujësjellësve, që ka dështuar të përballojë sfidat kryesore: humbjet masive, infrastruktura e vjetëruar dhe mungesa e investimeve të nevojshme për modernizimin e saj. Rritja e tarifave, në vend që të jetë një zgjidhje, duket më shumë si një mënyrë për të mbushur boshllëqet e buxheteve, pa adresuar shkaqet themelore të problemeve të sektorit. Kjo politikë, që është e parashikuar të rritet edhe më shumë deri në 75% deri në fund të dekadës sipas Strategjisë Kombëtare të Ujësjellës-Kanalizimeve 2022-2030, duket të krijojë një presion të vazhdueshëm për qytetarët që tashmë janë të ngarkuar me shpenzime të tjera të larta.
Në një kohë kur shumica e qytetarëve ende përballen me furnizim të kufizuar me ujë, që arrin mesatarisht vetëm 16.6 orë në ditë, pyetja është: a janë këto rritje të tarifave një zgjidhje e qëndrueshme apo një justifikim për dështimin në investimet e nevojshme për modernizimin e infrastrukturës? Sektori i ujësjellësve në Shqipëri ka nevojë për një reformë të thellë, e cila të përfshijë jo vetëm rritjen e tarifave, por edhe investime konkrete për rritjen e kapaciteteve, menaxhimin efikas të burimeve dhe garantimin e një shërbimi të denjë për të gjithë qytetarët. Pa këto reforma, çdo rritje tarifash do të jetë thjesht një shtrirje më e gjatë e barrës financiare për qytetarët që tashmë janë të mbingarkuar nga kostot e jetesës.
