Saga e aksit Thumanë-Kashar po arrin kulmin e saj teksa kryeministri Edi Rama ka njoftuar se rruga e njohur si “rruga prej ari” do të hapet sot për qarkullimin e mjeteve që nga ora 19:00. Ky aks do të jetë me pagesë, me një tarifë që do të ndryshojë në varësi të llojit të mjetit, por që nuk do të jetë më poshtë se 2.1 euro. Tarifa do të përllogaritet çdo vit dhe kompania private Gener 2 do të ketë të drejtën ta rrisë atë në varësi të luhatjeve të kursit të këmbimit lekë-euro.
**Kostot e Larta Krahasuar me Europën**
Aksi Thumanë-Kashar është ndoshta rruga më e shtrenjtë në botë për kilometër, duke kushtuar deri në katër herë më shumë se rrugët europiane. Një raport i Bankës Europiane të Investimeve tregon se në vitin 2021, një kontratë koncesionare për ndërtimin e një autostrade 32 km të gjatë në Çeki, përfshirë mirëmbajtjen për 28 vite, kushtonte 16.5 milionë euro/km. Në Letoni, koncesioni Kekava Bypass për ndërtim dhe mirëmbajtje për 20 vite kushtonte 14.2 milionë euro/km.
Në Shqipëri, Gener 2 ka planifikuar një koncesion me vlerë 1.3 miliardë euro për 35 vite për aksin Thumanë-Kashar, ku ndërtimi, mirëmbajtja dhe transferimi i saj do të kushtojë 61.9 milionë euro/km, një vlerë 3 deri në 4 herë më e lartë se partneritetet europiane. Kjo vlerë është shumë më e lartë edhe krahasuar me shifrat e qeverisë shqiptare, e cila në Listën e Investimeve Strategjike 2019-2020 zbulonte se me fondet e veta rruga do të ndërtohej për 169 milionë euro.
**Garancitë dhe Kostot për Qytetarët**
Sipas marrëveshjes së re të negociuar nga qeveria, tarifa për rrugën do të indeksohet me inflacionin dhe në 8 vitet e para shteti do të vendosë garanci prej 22.8 milionë eurosh që të mblidhen të ardhurat e planifikuara. Koncesionarit i njihet e drejta për të mbledhur të ardhurat shtesë, për të cilat do të paguajë vetëm një tatim-fitim. Këto kushte e bëjnë barrën e tarifës mbi qytetarët më të lartë se autostradat e cilësisë “A” në Greqi dhe Itali.
**Infrastruktura dhe Siguria**
Projektet infrastrukturore në Shqipëri kanë treguar se përveç kostove të larta nuk ofrojnë as sigurinë e duhur për qytetarët. Rrugët, edhe pse kanë konsumuar miliona euro, janë një rrezik i vazhdueshëm për qytetarët shqiptarë për shkak se mirëmbajtja bëhet me hope dhe jo në mënyrë të vazhdueshme.
**Saga në Shifra**
Aksi Thumanë-Kashar ka vlerën më të lartë të ndonjë rruge në botë për kilometër:
– 59 euro për milimetër rrugë
– 590 euro për centimetër rrugë
– 59,000 euro për metër rrugë
– 59 milionë euro për kilometër rrugë
Sipas kontratës koncesionare për periudhën e plotë të koncesionit të rrugës Thumanë – Vorë – Kashar (35 vite), parashikohen mbi 1.3 miliardë euro për 22 km rrugë për kompaninë Gener 2.
