Shtohen volumet, zgjerohet ndërhyrja në zemër të qytetit
Tiranë, Maj 2025 – Publik.al
Një nga ndërhyrjet më të diskutueshme urbanistike në qendrën historike të Tiranës është projekti për ndërtimin e një kompleksi kullash pranë Sahatit dhe Bashkisë së Tiranës – një zonë që prej dekadash ka përfaqësuar identitetin historik dhe kulturor të kryeqytetit.
Prej vitit 2018 e deri më sot, projekti është ndryshuar disa herë, duke u transformuar ndjeshëm si në vendndodhje, ashtu edhe në volum dhe intensitet ndërtimi.
Dokumentet zyrtare të siguruara nga Publik.al dëshmojnë për një vendimmarrje të përsëritur dhe të diskutueshme nga institucionet shtetërore dhe vendore, që i ka hapur rrugë një zhvillimi intensiv dhe kontrovers në zemër të Tiranës.
Vendimi i fundit: Shtyrje afatesh dhe rritje volumesh
Më 27 nëntor 2024, Këshilli Kombëtar i Territorit dhe Ujit (KKTU) miratoi vendimin nr. 26, me objekt:
“Miratimi i shtyrjes së afatit dhe ndryshimit të projektit gjatë ndërtimit për objektin: ‘Godinë polifunksionale 4, 5, 11 dhe 21 kate dhe 3 dhe 4 nëntokë ‘Book Building’”.
Ky vendim i ri autorizon zgjatjen e afatit të ndërtimit dhe, më thelbësorja, ndryshimin e vetë projektit, duke shtuar sipërfaqet e ndërtuara dhe volumet ndërtimore, ndërkohë që lartësitë zyrtarisht mbeten të pandryshuara (11 dhe 21 kate). Zgjerimi ndodh në një zonë të ndjeshme, përballë Bashkisë së Tiranës dhe ngjitur me Sahatin – një monument i mbrojtur kulture.
Ndryshimi i planeve urbanistike me vendime të shpejta
Zona në fjalë ndodhet brenda Unazës së Vogël të qytetit, në një nga bërthamat më historike dhe të mbrojtura të Tiranës, sipas Planit të Përgjithshëm Vendor (PPV). Pavarësisht kësaj, në dokumentet e miratuara nga autoritetet vendore dhe KKTU, vihet re se janë bërë ndryshime të hartave të planvendosjes dhe të rregulloreve të ndërtimit në mënyrë selektive dhe të përsëritur.
Studio belge 51N4E, e kontraktuar për këtë zhvillim, ka ofruar një version të ri të projektit që përfshin tre objekte ndërtimi, me një strukturë të hapur pjesërisht në katin përdhe, dhe volum ndërtimi të rritur. Në dokumente thuhet se:
“Forma gjeometrike respekton qarkullimin e lirë në parcelë dhe krijon një ambient publik të gjysmështjelluar në objektin A.”
Por në realitet, objekti A, me një formë pesëkëndore dhe një lartësi prej 43 metrash (11 kate), e tejkalon Sahatin historik për nga volumetria dhe dominanca vizuale, duke i “marrë frymën” zonës përreth.
Dokumentet tregojnë ndryshime të qëllimshme në favor të privatit
Në dokumentet zyrtare përshkruhet qartë se ndryshimi nuk lidhet me përmirësime teknike apo funksionale, por me shtim të sipërfaqeve ndërtimore, intensifikim të shfrytëzimit të parcelës dhe përdorim më agresiv të zonës urbane.
Kush qëndron pas projektit? Ish-pronarët e kazinove APEX
Ndërmarrja ndërtuese është firma Techno ALB, në pronësi të Dajlan Avdia dhe Glendi Abdi – të dy ish-pronarë të kazinove “APEX”, tashmë të shndërruar në zhvillues të fuqishëm të pasurive të paluajtshme.
Ata zotërojnë projekte të tjera resortesh në Kepin e Rodonit, bregdetin e jugut dhe në zona të mbrojtura të Shqipërisë.
Dokumentet tregojnë se lejet janë dhënë me përshpejtim dhe me përshtatje të projektit sa herë është kërkuar nga zhvilluesi. Madje, pronësia e firmës është ndryshuar disa herë pas vitit 2019, duke kaluar nga familja Mata te aksionerët aktualë.
Një rast tipik i transformimit të qendrës urbane për interesa klienteliste
Ndryshimet e njëpasnjëshme të planit dhe volumit të ndërtimit, në një nga zonat më të mbrojtura të qytetit, tregojnë një fenomen të përsëritur në Shqipëri: urbanistika përshtatet ndaj interesave të klientëve të pushtetit, jo ndaj interesit publik.
Në çdo qytet të Europës, qendrat historike janë të mbrojtura me ligj dhe çdo ndërhyrje është subjekt i rregullave strikte. Në Tiranë, ndryshimi i planeve urbanistike dhe i vetë identitetit të qytetit ndodh me një vendim në tavolinë – duke injoruar transparencën, debatet publike dhe trashëgiminë kulturore.
