Një masë sociale apo strategji elektorale?

Qeveria ka ndryshuar për të tretën herë buxhetin e vitit 2024.

Në prag të zgjedhjeve të 11 majit, Këshilli i Ministrave ka miratuar një Akt Normativ për ndryshime në buxhetin e shtetit, duke aprovuar shpërndarjen e bonusit të pranverës për pensionistët dhe kategori të tjera vulnerabël. Përfitimet, që variojnë nga 50 deri në 100 euro për pensionistët dhe 15,000 lekë për familjet me ndihmë ekonomike dhe personat me aftësi të kufizuara, janë prezantuar si një akt solidariteti ndaj shtresave më të prekura të shoqërisë.

Por në një analizë më të thellë, kjo masë duket të jetë më shumë një mjet politik sesa një përpjekje e sinqertë për të ndihmuar ata që kanë më shumë nevojë.

Bonusi i pranverës: Mbështetje apo propagandë?

Sipas njoftimit, qeveria ka shpallur një paketë prej 6.3 miliardë lekësh për bonusin e pranverës dhe 2 miliardë lekë për kategoritë e tjera vulnerabël. Ndërkohë, 1.4 miliardë lekë do të shkojnë për mbështetjen e fermerëve. Këto masa janë të mirëpritura për përfituesit, por afërsia e shpalljes së tyre me zgjedhjet lokale ngre pyetje mbi sinqeritetin dhe qëllimin e tyre.

Kjo nuk është hera e parë që qeveria përdor masa të tilla pak përpara zgjedhjeve. Praktika e dhënies së shpërblimeve sociale është kthyer në një model politik që duket të ketë si synim mobilizimin elektoral të shtresave më në nevojë, të cilat shpesh janë edhe më të prekshmet nga premtimet dhe gjestet simbolike.

Një bonus për të varfrit, por jo për varfërinë

Në një kohë kur pensionistët dhe kategoritë e tjera vulnerabël përballen me rritjen e çmimeve dhe uljen e fuqisë blerëse, një shpërblim prej 50 apo 100 eurosh është një ndihmë simbolike, por aspak e mjaftueshme për të përballuar nevojat bazë.

Problemi thelbësor qëndron te mungesa e një reforme të qëndrueshme për përmirësimin e mirëqenies së pensionistëve dhe shtresave në nevojë. Shpërblimet e herëpashershme nuk adresojnë pabarazinë strukturore dhe varfërinë e thellë që prekin këto kategori, duke i kthyer ato në masa të përkohshme dhe të motivuara politikisht.

Buxheti dhe prioritetet e qeverisë

Qeveria deklaron se fondet për bonuset sociale vijnë nga rialokime brenda buxhetit të shtetit. Kjo ngre pyetjen se pse nuk janë bërë më parë këto rialokime në forma më të qëndrueshme, si rritja e përhershme e pensioneve minimale apo ndihmës ekonomike.

Ndërkohë, një pjesë e mirë e buxhetit shpenzohet për projekte të mëdha infrastrukturore apo iniciativa që shpesh shoqërohen me skandale korrupsioni dhe dyshime për keqmenaxhim. Për shembull, kontratat e Partneriteteve Publiko-Private (PPP) vazhdojnë të jenë një barrë për financat publike, ndërsa pensionistët mbeten të varur nga shpërblime të rastësishme.

Elektorati dhe shpërblimet: Një strategji e njohur

Bonusi i pranverës nuk është vetëm një masë ekonomike, por edhe një akt me ngarkesë të lartë politike. Duke e shpallur këtë ndihmë pak muaj para zgjedhjeve, qeveria Rama synon të fitojë simpati dhe vota nga shtresat më të prekura të shoqërisë, të cilat përbëjnë një pjesë të konsiderueshme të elektoratit.

Historikisht, shpërblimet sociale janë përdorur nga qeveritë për të ndikuar në vendimet e votuesve. Pensionistët, në veçanti, janë një grup i ndjeshëm dhe shpesh i influencueshëm nga gjeste të tilla, duke e bërë këtë kategori një objektiv strategjik për mobilizimin elektoral.

A është kjo rruga drejt zgjidhjes?

Shpërblimet e pranverës, sado të mirëpritura nga përfituesit, nuk janë zgjidhje për problemet e thella ekonomike dhe sociale që prekin shtresat më të brishta të shoqërisë. Ato janë një zgjidhje afatshkurtër që përdoret për qëllime politike dhe që nuk adreson sfidat e vërteta me të cilat përballen pensionistët dhe familjet në nevojë.

Në vend të shpërblimeve të rastësishme, Shqipëria ka nevojë për politika të qëndrueshme sociale, që garantojnë siguri ekonomike dhe dinjitet për pensionistët dhe shtresat e tjera vulnerabël. Rritja e pensioneve minimale, investimi në sektorë prioritarë si bujqësia dhe krijimi i mundësive për punësim janë disa nga hapat që mund të sigurojnë një ndryshim të qëndrueshëm.

Në të kundërt, masat e tilla mbeten thjesht një tjetër akt i teatrit politik, që zgjat deri në ditën e zgjedhjeve. Pas kësaj, shtresat në nevojë kthehen sërish në periferi të politikave qeveritare.