Butrinti në rrezik: Kur trashëgimia kulturore bëhet viktimë e komercializmit
Në prag të vitit 2025, një alarm i ri po ngrihet mbi Butrintin, një nga pasuritë më të çmuara të trashëgimisë botërore në Shqipëri. Forumi për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore ka denoncuar përmes një postimi në rrjetin social “Facebook” një projekt për ndërtimin e një resorti në malin pas Parkut të Butrintit, një zonë e mbrojtur nga UNESCO. Nëse këto pretendime janë të sakta, atëherë ky është një akt i papranueshëm, që kërcënon jo vetëm integritetin historik dhe natyror të Butrintit, por edhe reputacionin e Shqipërisë në menaxhimin e trashëgimisë kulturore.
Ndërhyrje në një pasuri të UNESCO-s
Butrinti është një qytet antik i cili, prej dekadash, është pjesë e listës së Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s. Si një thesar i pazëvendësueshëm i historisë dhe kulturës, ai përfaqëson një urë mes të shkuarës dhe të tashmes. Çdo zhvillim në zonën përreth duhet të respektojë standardet ndërkombëtare për mbrojtjen e këtyre pasurive. Në këtë rast, heshtja e autoriteteve shqiptare mbi dhënien e mundshme të lejeve për ndërtimin e një resorti është shqetësuese dhe kërkon një sqarim të menjëhershëm.
Komercializimi dhe mbindërtimi: Një rrezik i njohur
Ky nuk është rasti i parë kur Butrinti përballet me kërcënime nga komercializimi dhe planet për zhvillime turistike. Ndërtimi i infrastrukturës moderne, që shpesh favorizon fitimet ekonomike mbi ruajtjen historike, kërcënon të zhdukë peizazhin unik dhe harmoninë e këtij vendi antik. Një resort në malin pas parkut do të dëmtonte rëndë peizazhin natyror dhe do të përçmonte rëndësinë historike të kësaj zone.
Koncesionet dhe menaxhimi privat: Kujt i shërbejnë?
Në vitet e fundit, vendimi i qeverisë shqiptare për të kaluar menaxhimin e Butrintit në duart e një fondacioni privat ka ndezur debate të ashpra. Përkrahësit argumentojnë se partneritetet private mund të sjellin burime dhe ekspertizë, ndërsa kritikët theksojnë rreziqet që kjo pasuri të kthehet në një biznes të pastër. Ky model menaxhimi nuk ka dhënë garanci të qarta për ruajtjen afatgjatë të parkut dhe përfshirjen e komunitetit lokal.
Heshtja e autoriteteve dhe nevoja për transparencë
Pretendimet e fundit për ndërtimin e një resorti kërkojnë një reagim urgjent nga institucionet shqiptare. A janë dhënë leje ndërtimi në një zonë të mbrojtur? A janë konsultuar ekspertët dhe komuniteti lokal? Transparenca është një domosdoshmëri, veçanërisht kur bëhet fjalë për një trashëgimi të përbashkët botërore.
Përgjegjësia kombëtare dhe ndërkombëtare
Butrinti nuk është vetëm një pasuri shqiptare; ai është një trashëgimi botërore që i përket njerëzimit. Shqipëria ka një përgjegjësi jo vetëm ndaj qytetarëve të saj, por edhe ndaj komunitetit ndërkombëtar për të mbrojtur këtë vend unik. Çdo vendim i papërgjegjshëm për zhvillime ekonomike mund të dëmtojë imazhin e vendit dhe të shkatërrojë një thesar të pazëvendësueshëm kulturor.
Thirrje për veprim
Autoritetet duhet të ndalojnë çdo projekt që cenon peizazhin dhe trashëgiminë e Butrintit. Forumi për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore ka ngritur një alarm të ligjshëm që duhet dëgjuar. Është koha për të ndalur këtë valë të re komercializmi dhe për të mbrojtur të kaluarën e përbashkët të njerëzimit.
Trashëgimia nuk është një mall që mund të shitet apo shkatërrohet për përfitime afatshkurtra. Butrinti meriton të trajtohet si një pasuri e shenjtë dhe e paprekshme, jo si një mundësi biznesi për disa kompani private.
