Dy vite më parë, qeveria u zotua të afronte Shqipërinë me rajonin duke premtuar rritjen e pagave në nivel mesatar prej 900 eurosh. Ky premtim krijoi shpresa për një përmirësim të ndjeshëm, jo vetëm për administratën publike, por edhe për sektorin privat. Megjithatë, rezultati pas dy vitesh tregon një pamje të deformuar dhe një garë të humbur me fqinjët tanë.
Administrata publike: Rritje në letra, por jo në realitet
Në pamje të parë, qeveria duket se e ka mbajtur premtimin për administratën publike. Paga mesatare bruto në këtë sektor arriti në 96.8 mijë lekë në tremujorin e tretë të vitit 2024, që korrespondon me 987 euro. Por, kjo shifër është rezultat i një kursi të favorshëm të Euros (98.2 lekë) dhe jo i një përmirësimi real të fuqisë blerëse.
Kur krahasohet me pagat e rajonit, diferenca është dërrmuese. Në Serbi, Mali të Zi, Bosnje-Hercegovinë dhe Maqedoninë e Veriut, punonjësit e administratës publike marrin paga mesatare deri në 1400 euro. Edhe për vetë qytetarët shqiptarë, rritja e deklaruar nga qeveria është pothuajse e padukshme për shkak të inflacionit dhe rritjes së çmimeve të jetesës.
Sektori privat: Një garë e pabarabartë
Ndërsa administrata publike ka përfituar një rritje të ndjeshme, sektori privat është lënë pas. Diferenca mes pagave në shtet dhe privat arriti në një nivel rekord prej 40%, krahasuar me 22% dy vite më parë. Bizneset private nuk janë ndikuar nga presioni i qeverisë për të rritur pagat, por kryesisht nga mungesa e fuqisë punëtore, e shkaktuar nga emigracioni masiv.
Ironikisht, rritja më e madhe e pagave në sektorin privat është shënuar në punët që kërkojnë aftësi elementare, si pastrimi, ndërtimi dhe shërbimi ndaj klientit. Kjo nuk reflekton një zhvillim të qëndrueshëm ekonomik, por thjesht një reagim ndaj mungesës së stafit.
Një ekonomi e bazuar në iluzione
Modeli aktual ekonomik, i mbështetur më shumë te urdhrat administrativë sesa te zhvillimi i qëndrueshëm, po krijon një situatë të paqëndrueshme. Rritja e pagave nuk është shoqëruar me rritje të produktivitetit, duke nxitur një informalitet të përhapur dhe duke i detyruar bizneset të operojnë nën presion.
Për më tepër, fuqia blerëse e qytetarëve ka rënë ndjeshëm për shkak të inflacionit dhe kostove të larta të jetesës. Sot, blerja e një shtëpie është një ëndërr pothuajse e paarritshme për shumicën e familjeve, ndërsa çmimet në supermarkete janë shpesh më të shtrenjta se ato në vendet e zhvilluara perëndimore.
Çfarë duhet të bëjë qeveria?
Në vend që të bëjë presion mbi bizneset për të rritur pagat, qeveria duhet të fokusohet te:
•Përmirësimi i klimës së biznesit, duke reduktuar barrën fiskale dhe tatimet.
•Nxitja e konkurrencës reale, që të mos mbështetet vetëm te sektorë si turizmi dhe ndërtimi.
•Investimi në produktivitet, për të krijuar një rritje të qëndrueshme ekonomike.
Rritjet artificiale të pagave mund të kenë efekt afatshkurtër, por në një ekonomi të brishtë si e jona, ato do të çojnë në pasoja afatgjata: falimentime biznesesh, papunësi dhe një rënie të mëtejshme të fuqisë blerëse. Shqipëria ka nevojë për reforma të thella, jo për iluzione propagandistike.
