Mjerë Amerika e bota për sigurinë!
Fatkeqësisht, kuptimi i tyre për vendin e duhur të Amerikës në botë dhe për kërcënimet me të cilat përballet ajo dhe demokracitë e tjera perëndimore, është shumë i gabuar, siç janë edhe reagimet e tyre. Shumë votues amerikanë i përçmojnë të dy kandidatët dhe me arsye të mirë. Për kënaqësinë e armiqve të Amerikës, cilido prej tyre të fitojë, presin katër vite të gjata e të zymta.
Mjerë Amerika dhe bota që asnjë kandidat në zgjedhjet e këtij nëntori nuk është i përshtatshëm për të qenë president. Sondazhet tregojnë se votuesit nuk donin një garë tjetër mes Joe Biden dhe Donald Trump, por kjo është ajo që ata po marrin.
Përgjegjësia më e rëndësishme e një presidenti për sigurinë kombëtare është të identifikojë rreziqet dhe mundësitë me të cilat përballet Amerika dhe të krijojë mënyra për të penguar kërcënimet dhe për të avancuar interesat e vendit. Qoftë për shkak të paaftësisë, zbehjes së aftësive mendore ose, më e keqja, nënshtrimit ndaj presioneve të brendshme politike, zoti Biden dhe zoti Trump kanë rezultuar vazhdimisht të paaftë për të kryer këtë mision. Për vite të tëra, të dy kanë ecur keq në dallimin e mikut nga armiku, një nivel mjaft i ulët edhe për neofitët, e lëre më ata që kërkojnë një kthesë tjetër në Zyrën Ovale.
Kërcënimet gjithnjë e më të rrepta të zotit Trump për të tërhequr Amerikën nga NATO, për shembull, iu afruan rrezikshëm realitetit në samitin e aleancës në vitin 2018. Amerika iu shmang një plumbi më pas dhe hapësira e shkurtër e vëmendjes së zotit Trump e pengoi atë të ringjallte idenë përpara përfundimit të mandatit të tij. Megjithatë, më pas, ai vazhdimisht ka insinuuar ose ka mbrojtur në mënyrë eksplicite tërheqjen. Kohët e fundit, ai hodhi poshtë mbrojtjen e anëtarëve të NATO-s, shpenzimet e mbrojtjes së të cilëve nuk përmbushnin angazhimet e tyre.
Zoti Trump është serioz, por mbështetësit dhe kundërshtarët nuk e konsiderojnë rrezikun e jashtëzakonshëm të largimit të Amerikës nga NATO. Ata e quajnë rrëmujën e tij “taktika negociuese” për të nxitur rritjen e shpenzimeve të mbrojtjes, ose thjesht “Trump duke qenë Trump”. Ky është një gabim i rëndë. Ankesat e tij për NATO-n ose aleatët si Japonia apo Koreja e Jugut që shmangin përgjegjësitë e tyre nuk synojnë të forcojnë aleancat e Amerikës, por të jenë baza për t’i braktisur ato. Disa besojnë se komentet e tij më të fundit sugjerojnë se ai po bëhet më pak i prirur të tërhiqet nga NATO. Mos vini bast për të.
Pikëpamjet e zotit Trump për ndihmën e NATO-s për Ukrainën pas pushtimit të Rusisë janë po aq të rrezikshme. Në mënyrë të pakuptimtë, zoti Trump ka thënë se mund ta zgjidhë konfliktin në 24 orë. Edhe më keq, vetëm disa javë më parë Viktor Orban, kryeministri i Hungarisë dhe një mik i zotit Trump, tha se zoti Trump “nuk do të japë asnjë qindarkë në luftën Ukrainë-Rusi dhe për këtë arsye lufta do të përfundojë nëse amerikanët nuk e bëjnë këtë… evropianët të japin para nëse nuk janë në gjendje ta financojnë këtë luftë vetë.”
Kuptohet, me zotin Trump asgjë nuk është kurrë përfundimtare derisa të jetë, dhe ndonjëherë as atëherë, por modeli është i pagabueshëm.
Zoti Biden ka të meta të krahasueshme. Në konfliktin e sotëm në Lindjen e Mesme, ai sheh vetëm një luftë midis Izraelit dhe Hamasit. Ai nuk është në gjendje ose nuk dëshiron të kuptojë se Irani po sulmon Izraelin në disa fronte përmes përfaqësuesve terroristë. Pavarësisht se fillimisht përqafoi Izraelin dhe (fjalë për fjalë) kryeministrin e tij, Binyamin Netanyahu, sensi strategjik i zbehtë i Biden-it tani e bën atë të mbytet nën presionin e krahut të majtë anti-sionist të demokratëve. Në vend që t’i përgjigjet shtrëngimit të gjatë të “unazës së zjarrit” të Iranit kundër Izraelit, Amerika po redukton mbështetjen politike për Izraelin dhe ka kërcënime nga Shtëpia e Bardhë dhe demokratët e Kongresit për të vendosur kushte për ndihmën ushtarake që mund ta reduktojnë ose eliminojnë atë. Zoti Biden në fakt po jep ekuivalencë morale midis mizorive terroriste të Hamasit më 7 tetor dhe Izraelit që ushtron të drejtën e tij legjitime për vetëmbrojtje.
Mizoritë e kryera nga Hamasi (për të mos përmendur nga Houthis, Hizbullah dhe milicia shiite irakiane) gjatë dekadave kanë qenë të papërshkrueshme, ashtu si edhe aftësia e Hamasit për t’u larguar duke shkaktuar vuajtje popullit të vet. Zoti Biden është mashtruar, ashtu si edhe shumë të tjerë në Perëndim, kjo është arsyeja pse ata fajësojnë kryesisht Izraelin për viktimat civile. Ai nuk arrin të kuptojë se Hamasi është fajtor për viktimat civile, duke ndërthurur në mënyrë të pashpirt civilët e Gazës me luftëtarët e tij dhe infrastrukturën e luftës. As Hamasi dhe askush tjetër nuk fitojnë një “veto terroriste” mbi të drejtën e Izraelit për vetëmbrojtje duke sakrifikuar të pafajshmit e tyre.
Zoti Biden, i hutuar dhe i rrethuar, u bëri jehonë kërkesave të Hamasit për një armëpushim, thelbësore që Hamasi të fitonte kohë për t’u rigrupuar, rifurnizuar dhe vazhduar luftën e tij. Përfaqësuesit e tjerë terroristë të Iranit po përgatiten për një luftë të gjatë, me Houthi-t, për shembull, që pretendojnë tani se kanë blerë raketa hipersonike për të vazhduar përpjekjet për të mbyllur detin e Kuq dhe kanalin e Suezit për tregtinë ndërkombëtare.
Në vend që të fokusohet te fajtorët e vërtetë – Irani dhe terroristët – zoti Biden tani kritikon Izraelin. Duke lëshuar “inteligjencën” që i përshtatet objektivave të tij, ai nënkupton se qeveria e Izraelit mund të bjerë nëse nuk përkulet ndaj pikëpamjeve të tij dhe se politikat e Izraelit do të nxisin terrorizmin për një brez. Biden mbështeti kërkesën e Chuck Schumer për zgjedhjet izraelite për të rrëzuar Netanyahun, duke thënë se lideri i shumicës së Senatit të Amerikës “shprehte shqetësim serioz jo vetëm nga ai, por nga shumë amerikanë”.
Pikëpamjet e të dy kandidatëve për Kinën ofrojnë dëshmi të mëtejshme të të metave të tyre në politikën e jashtme. Zoti Biden e kaloi mandatin e tij të parë duke u përpjekur të mos ofendonte Kinën, në mënyrë që të mos ndërhynte në gralin e tij të shenjtë të marrëveshjes dypalëshe për ndryshimin e klimës. Asnjë marrëveshje nuk u shfaq dhe Kina nuk do t’i ishte përmbajtur gjithsesi. Ndërkohë, kërcënimi i Kinës vazhdoi të rritej rreth periferisë së saj të gjatë Indo-Paqësorit. Graali i shenjtë i zotit Trump me Kinën ishte “marrëveshja më e madhe tregtare në histori”. Ai mund ta dëshirojë akoma këtë, por tani për tani ai fajëson Kinën për Covid-19 dhe për rrjedhojë për dëshpërimin e votës së tij në 2020, duke e bërë më të lehtë për zotin Biden të “vjedhë” zgjedhjet. Në vend të kësaj, ai po bën thirrje për tarifa masive (përgjigjja e tij për problemet ndërkombëtare) për mallrat kineze, ndërsa në mënyrë të gabuar poshtëron Tajvanin për vjedhjen e industrisë së mikroçipëve të Amerikës.
Zoti Biden dhe zoti Trump sigurisht që të dy besojnë se do të përfitojnë politikisht nga qasjet e tyre përkatëse. Fatkeqësisht, kuptimi i tyre për vendin e duhur të Amerikës në botë dhe për kërcënimet me të cilat përballet ajo dhe demokracitë e tjera perëndimore, është shumë i gabuar, siç janë edhe reagimet e tyre. Shumë votues amerikanë i përçmojnë të dy kandidatët dhe me arsye të mirë. Për kënaqësinë e armiqve të Amerikës, cilido prej tyre të fitojë, presin katër vite të gjata e të zymta./ The Economist
*John Bolton ishte këshilltari i sigurisë kombëtare i Amerikës nga viti 2018 në 2019 dhe ambasadori i saj në Kombet e Bashkuara nga 2005 deri në 2006.
